مقایسه نگهداری و تعمیرات پيشگيرانه (PM) و نگهداری بر اساس وضعیت (CM) :
نگهداری و تعميرات پيشگيرانه و نيز بکارگيری روش و ابزار CM یکی از مباحثی است که از مدتها پیش ذهن مدیران سازمان ها را به خود مشغول کرده بود .
زمانی که با بکارگیری استانداردهای PM و انجام بازرسی های برنامه ریزی شده و منظم سعی در شناسایی عیوب تجهیزات پیش از وقوع شکست و خرابی داشتیم، باز هم در مواردی شاهد وقوع شکست بودیم و یا آنکه زمانی به عیب و نقص تجهیز پی می بردیم که دستگاه به شرایط بحرانی رسیده بود و مجال برای کار تنگ شده بود.این وضعیت برای تجهیزات حساس که خرابی آنها تعمیرات خاص، سنگین و پرهزینه را به همراه داشت، گران تمام می شد.
اتکا به سطوح بازرسی در روش PM ، برای پی بردن به عیب و نقص در فاصله زمانی طولانی تری پیش از وقوع خرابی در همه موارد امکان پذير نبود.سطوح بازرسی در PM در سطح قوای حسی انسانی ( شنیداری، بصری و لامسه) و یا ابزار ساده و ابتدایی خلاصه می شد.علاوه بر آن، گاهی تجهیز در فاصله زمانی بسیار کوتاهی از حالت کارکرد نرمال به سمت خرابی پیش می رفت که در PM ، چاره ای برای آن وجود نداشت.
در اینجا برای مقایسه به تعریف این دو روش می پردازیم و سپس موارد اشتراک و اختلاف را به تفکیک بر خواهیم شمرد.
- نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه(preventive maintenace) : نگهداری و تعمیر تجهیز پیش از وقوع خرابی با سرویس و روانکاری منظم و دوره ای و با انجام بازرسی های منظم که منجر به کشف عیب در مراحل اولیه و اقدام به تعمیر اصلاحی می گردد.
- نگهداری بر اساس وضعیت (CM/CBM: Condition Base Monitoring) : در این روش وضعیت تجهیز با اندازه گیری و نمودار کردن پارامترهای خاص و حیاتی تحت کنترل قرار می گیرد.ابزارهای بازرسی و آنالیزها در سطح بالاتری قرار دارند.
موارد اشتراک :
- در هر دو روش مفهوم بازرسی جاری است.
- هدف اصلی شناسایی و تشخیص عیب پیش از وقوع خرابی است.
موارد اختلاف :
- بازرسی ها در CM در سطح بالاتر و با ابزار و متد پیشرفته تری (در موارد بسیار پیشرفته از هوش مصنوعی استفاده می شود) صورت می گيرد.
- تشخیص عيب در CM بسیار زودهنگام تر از تشخيص در PM صورت می گيرد.
- متد و ابزار CM نسبتا پرهزینه تر از Pm است.
- گستره بازرسی ها pm بسیار وسیع تر CM است.(معمولاً بازرسی های CM تنها جهت تجهیزات حساس بکار می رود)
نکات :
* عموماً بازرسی ها در CM بر علائم حیاتی تجهیز همچون فشار، دما ، دبی،سختی و … استوارند و گاهی این علائم بصورت لحظه ای کنترل شده و به محض تغییر سیگنالها و خروج از محدوه مجاز، سیستم بصورت خودکار عمل نموده و دستور لازم را می دهد( مثلاً Shutdown )
* در تجهیزات حساس ، برخی علائم حیاتی مانیتور شده و علاوه بر عملگرایی خودکار سیستم، نوسانات در قالب نمودار و قابل مشاهده بر صفحه مانیتور بصورت لحظه ای می باشند و یا توسط یک سیستم مکمل که بعضا با برنامه نویسی خاص سایت ها یا نرم افزار ها انجام می گیرد.
امروزه تجهیزات و ابزار CM با قابلیت آناليز و تحلیل داده ها وجود داشته که قادرند علل نقص را هم مشخص نمایند.( مثلاً تغییرات غير مجاز کیفیت آب ناشی از خرابی ممبران است و سایر بخش های سیستم علکردی غير مجاز دارند و …..)
- با استفاده از متد CM مفهوم تعويض دوره ای کمرنگ شده است. جهت تعيين زمان مطلوب تعويض ها از آناليزهای CM استفاده می شود.مثلاً در سیستم های تصفیه آب متداول بود که بعد از ميزان مشخصی زمان کارکرد سیستم، نسبت به تعويض برخی قطعات و تجهيزات اقدام نمايند و یا بازدیدی از سیستم صورت بگیرد؛ شرکت دیبا ابتکار مهراد با طراحی سیستم هوش مصنوعی با برنامه نویسی منحصر بفرد در دوره های زمانی مشخص اقدام به انجام بازرسی CM نموده و در صورت مشاهده کارکرد خارج از استاندارد و بر اساس تحليل ها، نسبت به تعويض قطعه يا تجهيز اقدام می نمايند.تشخیص عملکرد خارج از استاندارد و اعلام مشکل نیز از ریق نرم افزار انجام گرفته و نیاز به اختصاص نیروی انسانی و افزایش هزینه های دو طرفه نمی باشد و همچنین سرعت بررسی و اعلام مشکلات به شرکت و مراکز نیز بطور چشمگیری بالا می رود.
- نموداری را در نظر بگيريد که یک بعد آن ( بعد افقی) زمان را نشان می دهد و بعد ديگر کارکرد تجهيز از لحظه وقوع عيب تا لحظه خرابی و شکست را.
اگر نقص تجهيز در PM پس از سه هفته قابل شناسايي باشد، با استفاده از متد و ابزار CM اين تشخيص در زمان یکروز امکان پذير بوده و در نتيجه برنامه ريزی برای اقدام اصلاحی امکان پذير تر و ميزان خرابی جزئی تر و مدت زمان تعمير کوتاه تر خواهد بود.
* از نکات مهم در CM ، مقایسه داده ها با داده های پيشين و کنترل و نمودار سازی سير تغييرات داده ها می باشد.
